Proces invaarbesluit sociale partners

Invaren is standaardpad

Invaren is het standaardpad. Dit standaardpad geldt voor alle bestaande pensioenregelingen die worden uitgevoerd door het pensioenfonds, dus ook voor het nabestaandenpensioen, excedentregelingen en/of overgangsregelingen.

Invaren heeft een aantal voordelen. Er is één wettelijk kader van toepassing, er hoeft maar over één pensioenregeling te worden gecommuniceerd en het pensioenfonds hoeft slechts een regeling uit te voeren wat na de initiële kosten van het invaren waarschijnlijk zal leiden tot lagere uitvoeringskosten (op termijn). Daarnaast is bij vrijval van eventuele buffers vermogen aanwezig welke – in overleg met het pensioenfonds – kunnen worden aangewend voor een initiële vulling van de solidariteits-/ risicodelingsreserve, een compensatiedepot en/of de operationele reserve voor het pensioenfonds. Bij niet invaren zal het vullen van deze reserves tijd in beslag nemen en mogelijk leiden tot een hogere opslag op de premie.

Niet invaren

Invaren is het standaardpad, maar geen wettelijke verplichting. Als invaren onevenredig ongunstig is voor een bepaalde groep belanghebbenden (deelnemers, gewezen deelnemers, pensioengerechtigden of de werkgever), kunnen sociale partners afzien van een verzoek tot invaren. 

Waar invaren naar één pensioenregeling onder het nieuwe pensioenstelsel de mogelijkheid biedt om kritisch te kijken naar de complexiteit en overgangsregelingen, kunnen bepaalde rechten/gemaakte afspraken ertoe leiden dat invaren onevenredig ongunstig is voor een groep of groepen belanghebbenden. Hiervan kan sprake zijn bij bestaande garanties in de vorm van een bijstortingsverplichting of een onvoorwaardelijke toeslagverlening. 
‘Onevenredig ongunstig’ is bewust een open norm zodat sociale partners de ruimte hebben afwegingen te maken die passen bij de specifieke situatie van het pensioenfonds.

Ook het pensioenfonds kan het verzoek tot invaren afwijzen. Dit kan op grond van drie limitatieve gronden: 1) als het invaren onevenredig ongunstig is voor bepaalde groepen fondsdeelnemers; 2) als invaren niet uitvoerbaar is binnen een beheerste en integere bedrijfsvoering; en/of 3) indien het invaarverzoek in strijd is met wet- en regelgeving. Overigens kan het pensioenfonds niet besluiten in te varen als sociale partners hiertoe geen verzoek doen.

• [Document] HvG Law, ‘Whitepaper: Het nieuwe pensioenstelsel weet u al wat de beste oplossing is?’
• [Video] Pensioenfederatie 'Masterclass - Invaren juridisch perspectief' (sheets)
• [Video] Pensioenfederatie 'Masterclass - invaren actuarieel perspectief' (sheets)

Gevolgen niet invaren

Als niet wordt ingevaren gaan bestaande pensioenaanspraken en -rechten niet mee naar het nieuwe pensioenstelsel. Dit betekent dat het huidige financieel toetsingskader van toepassing blijft op de bestaande pensioenaanspraken en -rechten. 

Voor de bestaande pensioenaanspraken en -rechten heeft het pensioenfonds (in overleg met sociale partners) verschillende mogelijkheden. De bestaande pensioenaanspraken en -rechten kunnen bij het pensioenfonds blijven. Dit betekent dat het pensioenfonds twee administraties voert. Andere mogelijkheden zijn de bestaande pensioenaanspraken en -rechten onder te brengen bij een algemeen pensioenfonds of een verzekeraar.

Hoorrecht

Op sociale partners rust de verantwoordelijkheid rekening te houden met de belangen van pensioengerechtigden en gewezen deelnemers. Het is niet altijd eenvoudig voor sociale partners om pensioengerechtigden en gewezen deelnemers te bereiken. Als er een vereniging van pensioengerechtigden en/of gewezen deelnemers is kan het horen van deze vereniging(en) onderdeel zijn van de besluitvorming tot het al dan niet invaren door sociale partners. De wetgever biedt representatieve verenigingen van pensioengerechtigden en/of gewezen deelnemers de mogelijkheid om inbreng te geven op het voorgenomen besluit van sociale partners om al dan niet tot invaren over te gaan.

Sociale partners dienen hiervoor tijdig de gelegenheid te bieden zodat de inbreng nog van invloed kan zijn op de keuzes en koppelen terug hoe zij de inbreng hebben gewogen en meegenomen in hun besluitvorming. De inbreng van de vereniging(en) is niet bindend. Wel dienen sociale partners een terugkoppeling te geven over wat er met de inbreng is gedaan.

Representatieve vereniging
Een vereiste voor het gebruik kunnen maken van het hoorrecht is dat de vereniging een substantieel deel van de pensioengerechtigden en/of gewezen deelnemers vertegenwoordigt. Aan de voorwaarde is voldaan als een vereniging ten minste duizend gewezen deelnemers of pensioengerechtigden dan wel 10% van alle gewezen deelnemers of van alle pensioengerechtigden bij het pensioenfonds vertegenwoordigt. Een vereniging van pensioengerechtigden en/of gewezen deelnemers moet zich tijdig melden bij de sociale partners. Een combinatie van verenigingen kan, maar dan dienen zij afzonderlijk aan de voorwaarden te voldoen.

Transitieplan

Sociale partners stellen een transitieplan op. Het transitieplan bevat onder andere de doelstellingen van de transitie, de onderbouwing waarom gekozen is voor de betreffende invulling van de pensioenregeling en sprake is van een evenwichtige overstap. Het transitieplan biedt inzicht in de samenhang tussen de verschillende keuzes waaronder het besluit tot al dan niet invaren.  Lees hier meer over het transitieplan inclusief een format.

Om tot een invaarbesluit te komen dient duidelijk te zijn wat sociale partners verstaan onder een evenwichtige transitie en wat de corresponderende doelstellingen zijn. 
Aan de hand van doorrekening van de transitie-effecten kunnen sociale partners bepalen of de combinatie van keuzes leidt tot een evenwichtige uitkomst voor alle groepen belanghebbenden. Deze transitie-effecten dienen sociale partners in kaart te brengen op basis van in ieder geval netto (of bruto) profijtberekeningen en met de pensioenverwachting op basis van scenario’s. De berekeningen zijn onderdeel van de onderbouwing in het transitieplan. Het staat sociale partners vrij om bij de verantwoording van de evenwichtigheid aanvullende analyses te gebruiken. 

De keuze om al dan niet in te varen
In het transitieplan moet het verzoek tot invaren worden verantwoord. Waarom is het in het belang van bestaande pensioenfondsdeelnemers om hun pensioenrechten en -aanspraken aan te passen? De onderbouwing kan ingaan op het indexatie-perspectief, de evenwichtigheid van de uitkomsten bij invaren over generaties, de betere uitvoerbaarheid en uitlegbaarheid door één regeling, etc.
Ook als er niet wordt ingevaren moet dat besluit worden verantwoord. Voor welke groep of groepen belanghebbenden pakt invaren ongunstig uit en waarom is dat onevenredig?

Aan de hand van het transitieplan geven sociale partners het pensioenfonds de opdracht tot uitvoering van de nieuwe pensioenregeling.

Let op: Voor een beheerste en evenwichtige transitie is het belangrijk dat sociale partners en pensioenfonds voorafgaand aan het besluitvormingsmoment afspraken maken die robuust zijn voor financiële en economische ontwikkelingen in de tussenliggende periode. Zonder dergelijke afspraken bestaat het risico dat op het latere moment van de feitelijke transitie nadere besluitvorming nodig is om de transitie uit te voeren. Deze complete besluitvorming wordt in zowel het transitieplan als het implementatieplan opgenomen.